1. Гадаргын усны чанар

Сэлэнгэ аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу 2017 оны 3 дугаар сард Сэлэнгэ- Зүүнбүрэн, 12 дугаар зөрлөгөөс 2 удаа, Орхон голын Шаамар, Сүхбаатар, Туул голын Орхонтуул, Зэлтэр голын Зэлтэр, Ерөө голын Дулаанхаан хяналт-шинжилгээний цэгээс усны сорьц авч, нийт 8 сорьцонд усны химийн найрлага, чанарын 20 гаруй үзүүлэлтийг тодорхойллоо.

Сэлэнгэ аймгийн гадаргын усны хяналт-шинжилгээний 2017 оны 3 дугаар сарын дүнг усны чанарын гол үзүүлэлтүүдээр MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламж (цаашид ХА гэх)-тай харьцуулан 1 дүгээр хүснэгтэд үзүүллээ

1 дүгээр хүснэгт

Тайлбар: БХХ₅-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар

Сэлэнгэ мөрөн, Сэлэнгэ мөрний Зүүнбүрэн, 12 дугаар зөрлөг хяналт-шинжилгээний цэгийн орчимд голын усны хүчилтөрөгчийн горим хэвийн байсан ба эрдэсжилт 251- 292 мг/л-т хэлбэлзэж, голын ус бохирдолгүй цэвэр байлаа.

Орхон гол, Орхон голын Шаамар, Сүхбаатар хяналт-шинжилгээний цэгийн орчимд голын усны хүчилтөрөгчийн горим хэвийн байсан ба эрдэсжилт 231- 242 мг/л-т хэлбэлзэж, голын ус бохирдолгүй цэвэр байсан байна.

Туул гол. Туул голын Орхонтуул хяналт-шинжилгээний цэгийн орчимд голын усны эрдэсжилт 392 мг/л, Туул голын энэ хэсэгт голын ус бохирдолгүй, цэвэр байжээ.

Ерөө гол. Ерөө голын Дулаанхаан хяналт-шинжилгээний цэгийн орчимд голын усны хатуулаг 1.75 мг-экв/л, зөөлөн устай, эрдэсжилт 199 мг/л, усны орчин  6.76 буюу саармаг, голын ус бохирдолгүй, цэвэр байлаа.

Зэлтэр гол. Зэлтэр голын хяналт-шинжилгээний цэгийн орчимд голын усны хатуулаг 1.65 мг-экв/л, зөөлөн устай, эрдэсжилт 154 мг/л, голын ус бохирдолгүй, цэвэр байжээ.

2.Хаягдал бохир усны хяналт-шинжилгээ                       

2017 оны 3 дугаар сард, Сүхбаатар сумын хаягдал ус цэвэрлэх Цэвэрлэх байгууламж /цаашид ЦБ гэх/-ийн орох, гарах 2 цэгээс авсан хаягдал бохир усны сорьцонд хийсэн шинжилгээний дүнгээс үзэхэд цэвэрлэх байгууламжаас гарч байгаа ус 36,92 %-ийн цэвэршүүлэлттэй байна.

2017 оны 3 дугаар сарын Сүхбаатар сумын Төв ЦБ-ийн орж байгаа болон цэвэршүүлээд гарч байгаа хаягдал бохир усны сорьцонд хийсэн шинжилгээний дүнг MNS:4943-2015 “Хаягдал ус”-ны стандартад заагдсан хүрээлэн байгаа орчинд нийлүүлж болох хаягдал усан дахь бохирдуулах бодисын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ (цаашид ЗДХ)-тэй харьцуулан 2 дугаар хүснэгтэд үзүүллээ.

2 дугаар хүснэгт

Цэвэршүүлээд гарч байгаа усан дахь бохирдуулах бодисын агууламж MNS4943:2015 хүрээлэн буй орчинд нийлүүлэх цэвэршүүлсэн бохир усны стандарт дахь зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ (ЗДХ)-ээс жинлэгдэх бодис (Ж/б) 1.9 дахин, нийт азот 3.1 дахин, перманганатын исэлдэх чанар 1.4 дахин давсан  байна.

Дүгнэлт.

Сэлэнгэ- Зүүнбүрэн, 12 дугаар зөрлөгөөс 2 удаа, Орхон голын Шаамар, Сүхбаатар, Туул голын Орхонтуул, Зэлтэр голын Зэлтэр, Ерөө голын Дулаанхаан хяналт-шинжилгээний цэгийн орчимд хийгдсэн 2017 оны 3 дугаар сарын хяналт-шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голуудын ус бохирдолгүй, цэвэр байсан байжээ.

Сэлэнгэ аймгийн хаягдал ус цэвэрлэх Сүхбаатар сумын  ЦБ-ын цэвэршүүлэх чадвар 36.9 %-ийн байсан нь шаардлагын хэмжээнд хүрэхгүй байгаа бөгөөд цэвэршүүлэгдээд гарч байгаа бохир усанд жинлэгдэх бодис, нийт азот, перманганатын исэлдэх чанарын хэмжээ MNS4943:2015 хүрээлэн буй орчинд нийлүүлэх цэвэршүүлсэн бохир усны стандарт дахь зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ (ЗДХ)-ээс давсан бохирдолтой усыг хүрээлэн буй орчинд нийлүүлж байлаа.